Integracja sensoryczna Luzino: jak pomóc dziecku?

Czym jest integracja sensoryczna i dlaczego jest tak ważna?

Integracja sensoryczna (SI) to złożony proces neurologiczny, w którym mózg organizuje i interpretuje informacje docierające ze wszystkich zmysłów – nie tylko tych pięciu podstawowych (wzrok, słuch, smak, węch, dotyk), ale również z układu przedsionkowego (odpowiedzialnego za równowagę i ruch) oraz proprioceptywnego (czucie głębokie, informujące o pozycji ciała). Dzięki prawidłowej integracji dziecko może adekwatnie reagować na otoczenie, uczyć się, rozwijać koordynację ruchową i regulować swoje emocje.

Gdy proces ten przebiega bez zakłóceń, jest dla nas niezauważalny. Dziecko bez problemu uczy się jeździć na rowerze, radzi sobie z hałasem w przedszkolu i potrafi skupić się na zadaniu. Problemy pojawiają się, gdy mózg ma trudności z „sortowaniem” bodźców. Może to prowadzić do przeciążenia sensorycznego, frustracji i trudności w wielu obszarach życia. Dlatego wczesne rozpoznanie i wsparcie rozwoju sensorycznego są kluczowe dla harmonijnego rozwoju psychoruchowego.

Objawy zaburzeń integracji sensorycznej u dzieci: na co zwrócić uwagę?

Zaburzenia przetwarzania sensorycznego mogą manifestować się na wiele sposobów, a ich nasilenie bywa bardzo różne. Ważne jest, aby rodzice byli świadomi, jakie zachowania mogą wskazywać na trudności w tym obszarze. Obserwacja dziecka w codziennych sytuacjach jest pierwszym krokiem do zidentyfikowania potencjalnych problemów. Zrozumienie, na czym polegają zaburzenia integracji sensorycznej i ich objawy, pozwala na szybsze podjęcie odpowiednich działań i zapewnienie dziecku właściwego wsparcia.

Nadwrażliwość i podwrażliwość sensoryczna

Sygnały świadczące o problemach z integracją sensoryczną można podzielić na dwie główne kategorie. Nadwrażliwość sensoryczna (obronność sensoryczna) objawia się nadmierną reakcją na bodźce. Dziecko może unikać dotyku, skarżyć się na metki w ubraniach, zatykać uszy w odpowiedzi na głośne dźwięki, być wybredne w jedzeniu z powodu konsystencji potraw lub unikać brudzących zabaw. Z kolei podwrażliwość sensoryczna (poszukiwanie sensoryczne) to zbyt słabe odczuwanie bodźców. Dziecko może nieustannie poszukiwać intensywnych doznań: mocno się przytulać, celowo wpadać na przedmioty, uwielbiać kręcenie się i huśtanie, a także nie reagować na ból czy zimno. U jednego dziecka mogą występować objawy z obu tych grup, w zależności od zmysłu i sytuacji.

Diagnoza integracji sensorycznej w Luzinie: gdzie szukać pomocy?

Jeśli obserwowane u dziecka zachowania budzą niepokój, kluczowe jest skonsultowanie się ze specjalistą. Tylko certyfikowany terapeuta integracji sensorycznej jest w stanie przeprowadzić rzetelną ocenę i stwierdzić, czy trudności dziecka wynikają z zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Samodzielne stawianie diagnozy na podstawie informacji z internetu może być mylące i opóźnić właściwą interwencję. Profesjonalna diagnoza integracji sensorycznej, jest niezbędna do zaplanowania prawidłowej, indywidualnej terapii.

Proces diagnostyczny zazwyczaj składa się z kilku etapów. Pierwszym jest szczegółowy wywiad z rodzicami dotyczący rozwoju dziecka od okresu prenatalnego oraz jego codziennego funkcjonowania. Następnie terapeuta przeprowadza tzw. próby kliniczne, czyli serię standaryzowanych zadań i zabaw, podczas których obserwuje reakcje dziecka, jego koordynację, równowagę, planowanie motoryczne i sposób przetwarzania bodźców. Na podstawie zebranych informacji specjalista stawia diagnozę i, jeśli to konieczne, proponuje indywidualny plan terapeutyczny.

Terapia SI: jak wygląda i jakie przynosi efekty?

Terapia integracji sensorycznej, często określana jako „naukowa zabawa”, odbywa się w specjalnie przygotowanej sali, wyposażonej w różnorodny sprzęt. Znajdują się tam m.in. huśtawki, platformy, liny do wspinania, beczki, deskorolki terapeutyczne oraz materiały o zróżnicowanych fakturach. Celem zajęć nie jest nauka konkretnych umiejętności, lecz poprawa funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Skuteczna terapia SI  powinna być prowadzona przez wykwalifikowanego specjalistę, który podąża za dzieckiem i dostosowuje aktywności do jego potrzeb.

Podczas zajęć dziecko, poprzez starannie dobrane aktywności ruchowe i sensoryczne, uczy się prawidłowo organizować i reagować na bodźce. Terapeuta stwarza takie warunki, by dziecko mogło doświadczać sukcesu, co buduje jego poczucie własnej wartości i motywację. Regularna terapia przynosi wymierne efekty: poprawia koordynację ruchową i koncentrację, zmniejsza nadpobudliwość, pomaga w regulacji emocji oraz zwiększa samodzielność dziecka w codziennych czynnościach, takich jak ubieranie się czy jedzenie.

Ćwiczenia integracji sensorycznej, które możesz wykonywać z dzieckiem w domu

Choć profesjonalna terapia jest niezastąpiona, rodzice mogą wspierać rozwój sensoryczny dziecka poprzez codzienne zabawy w domu. Ważne jest, aby te aktywności były dla dziecka przyjemnością, a nie obowiązkiem. Poniższe propozycje to proste sposoby na stymulację zmysłów, które można wpleść w plan dnia. Pamiętaj jednak, by zawsze konsultować domowe ćwiczenia z terapeutą prowadzącym.

• Zabawy z masami plastycznymi: Ugniatanie ciastoliny, mas solnych czy piasku kinetycznego doskonale stymuluje zmysł dotyku i rozwija motorykę małą.
• Domowe tory przeszkód: Budowanie torów z poduszek, koców i krzeseł zachęca do czołgania się, przechodzenia pod i nad przeszkodami, co stymuluje układ proprioceptywny i przedsionkowy.
• „Naleśnik” lub „hot-dog”: Ciasne zawijanie dziecka w koc lub kołdrę i delikatne dociskanie dostarcza intensywnych doznań z czucia głębokiego, co ma działanie wyciszające i organizujące.
• Zabawy w „magicznym worku”: Wkładanie do nieprzezroczystego worka różnych przedmiotów i proszenie dziecka, by rozpoznało je tylko za pomocą dotyku, rozwija różnicowanie dotykowe.
• Przenoszenie „ciężkich” przedmiotów: Zabawy polegające na przenoszeniu pluszaków, poduszek czy butelek z wodą (dostosowanych wagą do możliwości dziecka) stymulują czucie głębokie.

Często zadawane pytania (FAQ)